|
|
SAKRAMENT EUCHARYSTII
1322 Najświętsza Eucharystia dopełnia
wtajemniczenie chrześcijańskie. Ci, którzy przez chrzest zostali wyniesieni do
godności królewskiego kapłaństwa, a przez bierzmowanie zostali głębiej
upodobnieni do Chrystusa za pośrednictwem Eucharystii uczestniczą razem z całą
wspólnotą w ofierze Pana.
1323 ,,Zbawiciel nasz podczas ostatniej
wieczerzy, tej nocy, kiedy został wydany, ustanowił eucharystyczną Ofiarę Ciała
i Krwi swojej, aby w niej na całe wieki, aż do swego przyjścia, utrwalić Ofiarę
krzyża i tak umiłowanej Oblubienicy - Kościołowi powierzyć pamiąkę swej Męki i
zmartwychwstania: sakrament miłosierdzia, znak jedności, węzeł miłości, ucztę
paschalną, w której pożywamy Chrystusa, w której dusza napełnia się łaską i
otrzymuje zadatek przyszłej chwały".
I. Eucharystia -
źródło i szczyt życia Kościoła
1324 Eucharystia jest ,,źródłem i zarazem
szczytem całego życia chrześcijańskiego". ,,Inne zaś sakramenty, tak jak
wszystkie kościelne posługi i dzieła apostolstwa, wiążą się ze świętą
Eucharystią i do niej zmierzają. W Najświętszej bowiem Eucharystii zawiera się
całe duchowe dobro Kościoła, a mianowicie sam Chrystus, nasza Pascha".
1325 ,,Eucharystia oznacza i urzeczywistnia
komunię życia z Bogiem i jedność Ludu Bożego, przez które Kościół jest sobą.
Jest ona szczytem działania, przez które Bóg w Chrystusie uświęca świat, a
równocześnie szczytem kultu, jaki ludzie w Duchu Świętym oddają Chrystusowi, a
przez Niego Ojcu".
1326 W końcu, przez celebrację Eucharystii
jednoczymy się już teraz z liturgią niebieską i uprzedzamy życie wieczne, gdy
Bóg będzie wszystkim we wszystkich.
1327 Eucharystia jest więc streszczeniem i
podsumowaniem całej naszej wiary. ,,Nasz sposób myślenia zgadza się z
Eucharystią, a Eucharystia ze swej strony potwierdza nasz sposób myślenia".
II. Jak jest
określana Eucharystia?
1328 Wielość nazw, jakimi jest określany ten
sakrament, wyraża jego niewyczerpane bogactwo. Każda z nich ukazuje pewien jego
aspekt. Nazywa się go: Eucharystią, ponieważ jest dziękczynieniem składanym
Bogu. Greckie wyrazy (Łk 22, 19; 1 Kor 11, 24) i (Mt 26, 26; Mk 14, 22)
przypominają ludzkie błogosławieństwa, które - szczególnie podczas posiłku -
wychwałają dzieła Boże: stworzenie, odkupienie i uświęcenie.
1329 Wieczerzą Pańską, ponieważ chodzi o
ostatnią wieczerzę, którą Chrystus spożył ze swymi uczniami w przeddzień męki, i
zapowiedź uczty godów Baranka w niebieskim Jeruzalem. Łamaniem Chleba, ponieważ
ten obrzęd, charakterystyczny dla posiłku żydowskiego, został wykorzystany przez
Jezusa, gdy błogosławił i dawał uczniom chleb jako gospodarz stołu, zwłaszcza
podczas ostatniej wieczerzy. Po tym geście uczniowie rozpoznają Jezusa po
Zmartwychwstaniu. Pierwsi chrześcijanie będą w ten sposób nazywać swoje
zgromadzenia eucharystyczne. Oznacza to, że wszyscy, którzy spożywają jeden
łamany Chleb Chrystusa, wchodzą we wspólnotę z Nim i tworzą w Nim jedno ciało.
Zgromadzeniem eucharystycznym, ponieważ Eucharystia jest celebrowana w
zgromadzeniu wiernych, które jest widzialnym znakiem Kościoła.
1330 Pamiątką Męki i zmartwychwstania Pana,
Najświętszą Ofiarą, ponieważ uobecnia jedyną ofiarę Chrystusa Zbawiciela i
włącza w nią ofiarę Kościoła. Używa się także nazwy ofiara Mszy świętej,
,,ofiara pochwalna" (Hbr 13, 15), ofiara duchowa, ofiara czysta iświęta,
ponieważ dopełnia i przewyższa wszystkie ofiary starego Przymierza. Świętą i
Boską Liturgią, ponieważ celebrowanie tego sakramentu zajmuje centralne miejsce
w całej Liturgii Kościoła i jest jej najgłębszym wyrazem. W tym samym znaczeniu
nazywa się również ten sakrament celebrowaniem świętych Misteriów. Mówi się
także o Najświętszym Sakramencie, ponieważ jest to sakrament sakramentów. Nazwa
ta odnosi się szczególnie do postaci eucharystycznych przechowywanych w
tabernakulum.
1331 Komunią, ponieważ przez ten sakrament
jednoczymy się z Chrystusem, który czyni nas uczestnikami swojego Ciała i swojej
Krwi, abyśmy tworzyli z Nim jedno ciało. Nazywa się jeszcze Eucharystię rzeczami
świętymi i jest to pierwotne znaczenie ,,komunii świętych" (świętych obcowania),
o której mówi symbol Apostolski. Nazywa się ją również chlebem aniołów, chlebem
z nieba, lekarstwem nieśmiertelności, wiatykiem...
1332 Mszą świętą, ponieważ liturgia, w której
dokonuje się misterium zbawienia, kończy się posłaniem wiernych, aby pełnili
wolę Bożą w codziennym życiu.
III. Eucharystia w
ekonomii zbawienia
Znaki chleba i wina
1333 W centrum celebracji Eucharystii jest
chleb i wino, które przez słowa Chrystusa i wezwanie Ducha Świętego stają się
Ciałem i Krwią Chrystusa. Kościół wierny poleceniu Pana nie przestaje czynić, aż
do dnia Jego chwalebnego przyjścia, pamiątki tego, co uczynił Chrystus w wigilię
swojej męki: ,,Wziął chleb...", ,,Wziął kielich napełniony winem. .." Znaki
chleba i wina, stając się w tajemniczy sposób Ciałem i Krwią Chrystusa, nie
przestają oznaczać także dobroci stworzenia. Dlatego podczas przygotowania darów
dziękujemy Stwórcy za chleb i wino, owoc ,,pracy rąk ludzkich", najpierw jednak
,,owoc ziemi" i ,,winnego krzewu", dary Stwórcy. W geście Melchizedeka, króla i
kapłana, który ,,wyniósł chleb i wino" (Rdz 14, 18), Kościół widzi zapowiedź
własnej ofiary.
1334 W Starym Przymierzu na znak wdzięczności
wobec Stwórcy składano w ofierze chleb i wino spośród pierwocin owoców ziemi. W
kontekście Wyjścia z Egiptu otrzymują one jednak jeszcze nowe znaczenie:
niekwaszony chleb, który Izraelici spożywają co roku w święto Paschy, upamiętnia
pośpiech wyzwalającego wyjścia z Egiptu. Wspomnienie manny na pustym zawsze
będzie przypominać Izraelowi, że żyje chlebem słowa Bożego. Wreszcie codzienny
chleb jest owocem ziemi Obiecanej, potwierdzeniem, że Bóg jest wierny swoim
obietnicom. ,,Kielich błogosławieństwa" (1 Kor 10, 16) na końcu żydowskiej uczty
paschalnej dodaje do świątecznej radości wina wymiar eschatologiczny, wymiar
mesjańskiego oczekiwania na przywrócenie Jeruzalem. Jezus ustanowił Eucharystię,
nadając nowy i ostateczny sens błogosławieństwu chleba i kielicha.
1335 Cudowne rozmnożenia chleba, w czasie
których Pan odmawia błogosławieństwo, łamie i daje uczniom chleb, aby nakarmić
nim tłumy, są zapowiedzią obfitości jedynego chleba - eucharystycznego. Znak
wody przemienionej w wino w Kanie zapowiada już Godzinę uwielbienia Jezusa.
Ukazuje wypełnienie uczty weselnej w Królestwie Ojca, gdzie wierni będą pili
nowe wino będące Krwią Chrystusa.
1336 Pierwsza zapowiedź Eucharystii podzieliła
uczniów, podobnie jak zgorszyła ich zapowiedź męki: ,,Trudna jest ta mowa. Któż
jej może słuchać?" (J 6, 60). Eucharystia i krzyż są kamieniem obrazy. Chodzi o
to samo misterium, które nie przestaje być przyczyną podziału. ,,Czyż i wy
chcecie odejść?" (J 6, 67). To pytanie Pana rozbrzmiewa przez wieki jako
zaproszenie Jego miłości, by odkryć, że tylko On ma ,,słowa życia wiecznego" (J
6, 68) i że przyjęcie w wierze daru Eucharystii jest przyjęciem Jego samego.
Ustanowienie Eucharystii
1337 Chrystus umiłowaszy swoich, do końca ich
umiłował. Wiedząc, że nadeszła godzina przejścia z tego świata do Ojca, podczas
wieczerzy umył uczniom nogi i dał im przykazanie miłości. Zostawiając im dowód
tej miłości, nie chce oddalić się nigdy od swoich oraz czyniąc ich uczestnikami
swojej Paschy, Jezus ustanowił Eucharystię jako pamiątkę swej Męki i
zmartwychwstania, którą polecił Apostołom celebrować aż do swego powtórnego
przyjścia. ,,Ustanowił ich wówczas kapłanami Nowego Przymierza".
1338, Ewangelie synoptyczne i św. Paweł
przekazali nam opis ustanowienia Eucharystii. Św. Jan ze swej strony przytacza
słowa Jezusa wypowiedziane w Synagodze w Kafarnaum, przygotowujące do
ustanowienia Eucharystii. Chrystus nazywa wówczas siebie chlebem życia, który
zstąpił z nieba.
1339 Jezus wybrał czas Paschy, aby wypełnić to,
co zapowiedział w Kafarnaum: dać swoim uczniom swoje Ciało i swoją Krew.
Naszedł dzień Przaśrńków, w którym należało
ofiarować Paschę. Jezus posłał Piotra i Jana z poleceniem: ,,Idźcie i
przygotujcie nam Paschę, byśmy mogli ją spożyć"... Oni pszli... i przygotowali
Paschę. A gdy nadeszła pora, zajął miejsce u stołu i Apostołowie z Nim. Wtedy
rzekł do nich: ,,Gorąco pragnąłem spożyć tę Paschę z wami, zanim będę cierpiał.
Albowiem powiadam wam: już jej spożywać nie będę, aż się spełni w Królestwie
Bożym"... Następnie wziął chleb, odmówiwszy dziękczynienie połamał go i podał,
mówiąc: ,,To jest ciało moje, które za was będzie wydane: To czyńcie na moją
pamiątkę!" Tak samo i kielich po wieczerzy, mówiąc: ,,Ten kielich to Nowe
Przymierze we Krwi mojej, która za was będzie wylana" (Łk 22, 7-20).
1340 Celebrując ostatnią wieczerzę z Apostołami
podczas uczty paschalnej, Jezus wypełnił w sposób ostateczny Paschę żydowską.
Istotnie, przejście Jezusa do Ojca przez śmierć i zmartwychwstanie jest
uprzedzane podczas ostatniej wieczerzy i celebrowane w Eucharystii, która
wypełnia Paschę żydowską i uprzedza ostateczną Paschę Kościoła w chwale
Królestwa.
,,To czyńcie na moją pamiąkę"
1341 Polecenie Jezusa, by powtarzać Jego gesty
i słowa, ,,aż przyjdzie" (1 Kor 11, 26), nie polega tylko na wspominaniu Jezusa
i tego, co On uczynił. Odnosi się ono do liturgicznej celebracji, przez
Apostołów i ich następców, pamiątki Chrystusa, Jego życia, śmierci,
zmartwychwstania i Jego wstawiania się za nami u Ojca.
1342 Od początku Kościół był wierny poleceniu
Pana. O Kościele jerozolimskim powiedziano: Trwali oni w nauce Apostołów i we
wspólnocie, w łamaniu chleba i w modlitwach... Codziennie trwali jednomyślnie w
świątyni, a łamiąc chleb po domach, przyjmowali posiłek z radością i prostotą
serca (Dz 2, 42.46).
1343 Chrześcijanie zbierali się ,,na łamanie
chleba" (Dz 20, 7) szczególnie ,, w pierwszym dniu tygodnia", to znaczy w
niedzielę, w dniu zmartwychwstania Chrystusa. Od tamtych czasów aż do naszych
dni celebruje się Eucharystię, tak że dzisiaj spotykamy ją wszędzie w Kościele,
w takiej samej podstawowej strukturze. Stanowi ona centrum życia Kościoła.
1344 Pielgrzymujący Lud Boży, nieustannie
celebrując Eucharystię, głosząc Misterium Paschalne Jezusa, ,,aż przyjdzie" (1
Kor II, 26), zmierza ,,wąską drogą krzyża" do niebieskiej uczty, gdzie wszyscy
wybrani zasiądą przy stole Królestwa.
IV. Liturgiczna
celebracja Eucharystii
Msza w ciągu wieków
1345 Święty Justyn, męczennik II wieku,
przekazuje nam świadectwo o tym, jaką podstawową strukturę posiadała wówczas
celebracja Eucharystii. Ta struktura zachowała się do naszych czasów we
wszystkich wiekszych rodzinach liturgicznych. Tak pisze św. Justyn około 155 r.,
wyjaśniając pogańskiemu cesarzowi Antoninusowi Piusowi (138-161), co czynią
chrześcijanie:
,,W dniu zwanym dniem Słońca odbywa się w
oznaczonym miejscu zebranie wszystkich nas, zarówno z miast jak i ze wsi. Czyta
się wtedy Pisma apostolskie lub prorockie, jak długo na to czas pozwala. Gdy
lektor skończy przewodniczący zabiera głos, upominając i zachęcając do
naśladowania tych wzniosłych nauk. Następnie wszyscy powstajemy z miejsc i
modlimy się za nas samych... oraz za wszystkich, w jakimkolwiek znajdują się
miejscu, by otrzymali łaskę pełnienia w życiu dobrych uczynków i przestrzegania
przykazań, a w końcu dostąpili zbawienia wiecznego. Po zakończeniu modlitw
przekazujemy sobie nawzajem pocałunek pokoju. Z kolei bracia przynoszą
przewodniczącemu chleb i kielich napełniony wodą zmieszaną z winem.
Przewodniczący bierze je, wielbi Ojca wszechrzeczy przez imię Syna i Ducha
Świętego oraz składa długie dziękczynienie za dary, jakich nam Bóg raczył
udzielić. Modlitwy oraz dziękczynienie przewodniczącego kończy cały lud
odpowiadając: Amen. Gdy przewodniczący zakończył dziękczynienie i cały lud
odpowiedział, wtedy tak zwani u nas diakoni rozdzielają obecnym Eucharystię,
czyli Chleb, oraz wino z wodą, nad którymi odprawiano modlitwy dziękczynne, a
nieobecnym zanoszą ją do domów."
1346 Liturgia Eucharystii przebiega według
podstawowej struktury, zachowanej przez wieki do naszych czasów. Rozwija się ona
w dwóch zasadniczych częściach, które stanowią organiczną jedność:
- zgromadzenie się uczestników, liturgia słowa
z Czytaniami, homilią i modlitwą powszechną;
- liturgia eucharystyczna z przygotowaniem
chleba i wina, konsekracją w czasie dziękczynienia i komunią.
Liturgia słowa i liturgia eucharystyczna
stanowią razem ,, jeden akt kultu". Zastawiony dla nas stół eucharystyczny jest
równocześnie stołem Słowa Bożego i Ciała Pana.
1347 Czy nie w ten sposób przebiegał paschalny
posiłek zmartwychwstałego Jezusa z uczniami? Podczas drogi wyjaśniał im Pisma, a
następnie zasiadając z nimi do stołu, ,,wziął chleb, odmówił błogosławieństwo,
połamał go i dawał im".
Przebieg celebracji
1348 Zgromadzenie się wszystkich uczestników.
Chrześcijanie przychodzą na to samo miejsce, by uczestniczyć w zgromadzeniu
eucharystycznym. Na czele zgromadzenia stoi Chrystus, główny celebrans
Eucharystii. Jest On Arcykapłanem Nowego Przymierza. To On niewidzialnie
przewodniczy całej celebracji eucharystycznej. Biskup lub prezbiter reprezentuje
Chrystusa, działając w osobie Chrystusa-Głowy, przewodniczy zgromadzeniu,
zabiera głos po Czytaniach, przyjmuje dary ofiarne i odmawia Modlitwę
eucharystyczną. Wszyscy biorą czynny udział w celebracji, każdy na swój sposób:
lektorzy i ci, którzy przynoszą dary ofiarne, rozdający Komunię świątą i cały
lud, którego ,,Amen" wyraża ich uczestnictwo.
1349 Liturgia słowa obejmuje ,,Pisma
prorockie", to znaczy stary Testament, i ,,Pisma apostolskie", to znaczy Listy i
Ewangelię. Homilia zachęca do przyjęcia usłyszanego Słowa, które jest
rzeczywiście słowem Bożym, i stosowania go w praktyce. Po niej następuje
modlitwa wstawiennicza za wszystkich ludzi jako odpowiedź na słowa Apostoła:
,,Zalecam więc przede wszystkim, by prośby, modlitwy, wspólne błagania,
dziękczynienia odprawiane były za wszystkich ludzi: za królów i za wszystkich
sprawujących władzę" (1 Tm 2, 1-2).
1350 Przygotowanie darów: do ołtarza przynosi
się, niekiedy procesjonalnie, chleb i wino, które przez kapłana zostaną
ofiarowane w imię Chrystusa w Ofierze eucharystycznej oraz staną się w niej Jego
Ciałem i Krwią. Jest to ten sam gest, który wykonał Chrystus w czasie ostatniej
wieczerzy, ,,biorąc chleb i kielich". ,,Sam Kościół składa Stwórcy ofiarę
czystą, oddając Mu z dziękczynieniem to, co pochodzi z Jego stworzenia".
Przyniesienie darów na ołtarz jest powtórzeniem gestu Melchizedeka i oddaniem
darów Stwórcy w ręce Chrystusa, który w swojej ofierze udoskonala wszystkie
ludzkie dążenia do składania ofiar.
1351 Chrześcijanie od początku przynoszą na
Eucharystię, wraz z chlebem i winem, dary, które mają być rozdane potrzebującym.
Ten zwyczaj kolekty, zawsze aktualny, czerpie z przykładu Chrystusa, który stał
się ubogi, aby nas ubogacić: Kogo stać na to, a ma dobrą wolę, ofiarowuje datki,
jakie chce i może, po czym całą zbiórkę składa się na ręce przełożonego.
Roztacza on opiekę nad sierotami, wdowami, chorymi lub też cierpiącyni
niedostatek z innego powodu, a także nad więźniami oraz przebywającym w gminie,
jednym słowem śpieszy z pomocą wszystkim potrzebującym.
1352 Anafora. W Modlitwie eucharystycznej,
będącej modlitwą dziękczynienia i konsekracji, dochodzimy do centrum i szczytu
celebracji: W prefacji Kościół składa dziękczynienie Ojcu przez Chrystusa, w
Duchu Świętym, za wszystkie Jego dzieła: stworzenie, odkupienie i uświęcenie.
Cała wspólnota włącza się wówczas w tę nieustanną pieśń chwały, którą Kościół w
niebie, aniołowie i wszyscy święci śpiewają trzykroć świętemu Bogu.
1353 Wepiklezie Kościół prosi Ojca, aby zesłał
Ducha Świętego (lub pełnię swojego błogosławieństwa) na chleb i wino, aby Jego
mocą stały się Ciałem i Krwia Jezusa Chrystusa i aby ci, którzy uczestniczą w
Eucharystii, byli jednym ciałem i jedna duszą.
W opisie ustanowienia Eucharystii moc słów i
działania Chrystusa oraz moc Ducha Świętego sprawia, że pod postaciami chleba i
wina uobecnia się sakramentalnie Ciało i Krew Chrystusa, Jego ofiara złożona na
krzyżu raz na zawsze.
1354 W następującej po tym anamnezie Kościół
wspomina mękę, zmartwychwstanie i chwalebne wniebowstąpienie Jezusa Chrystusa,
przedstawia Ojcu ofiarę Jego Syna, który nas z Nim pojednał.
W modlitwie wstawienniczej Kościół daje wyraz
temu, że Eucharystia jest celebrowana w jedności z całym Kościołem w niebie i na
ziemi, z żywymi i zmarłymi, a także w jedności z pasterzami Kościoła, czyli
papieżem, biskupem diecezji, jej prezbiterium i diakonami oraz ze wszystkimi
biskupami całego świata wraz z ich Kościołami.
1355 W czasie Komunii świętej, poprzedzonej
Modlitwą Pańską i łamaniem chleba, wierni otrzymują ,,chleb niebieski" i
,,kielich zbawienia", Ciało i Krew Chrystusa, który wydał siebie ,,za życie
świata" (J 6,51). Pokarm św. nazywa się u nas Eucharystią (Dziękczynieniem).
Może go spożywać jedynie ten, kto wierzy w prawdziwość naszej nauki, a ponadto
został obmyty z grzechów i narodził się na nowo oraz żyje według przykazań
Chrystusa.
1356 Chrześcijanie od początku celebruję
Eucharystię, a jej forma w swej istocie nie zmienia się w ciągu wieków i w
rozmaitych liturgiach. Wynika z tego, że jest dla nas wiążące polecenie Pana,
który w wigilię swojej męki powiedział: ,,Czyńcie to na moją pamiątkę!" (1 Kor
11, 24-25).
1357 Wypełniamy to polecenie, celebrując
pamiątkę Jego ofiary. Ofiarujemy w niej Ojcu to, co On sam nam dał: dary Jego
stworzenia, chleb i wino, które mocą Ducha Świętego i słów Chrystusa staja się
Jego Ciałem i Krwią. W ten sposób Chrystus uobecnia się rzeczywiście, chociaż w
sposób tajemniczy.
1358 Eucharystię powinniśmy więc pojmować:
- jako dziękczynienie i uwielbienie Ojca;
- jako pamiątkę ofiary Chrystusa i Jego Ciała;
- jako obecność Chrystusa dzięki mocy Jego
słowa i Jego Ducha.
Dziękczynienie i uwielbienie Ojca
1359 Eucharystia, sakrament naszego zbawienia
dokonanego przez Chrystusa na krzyżu, jest także ofiarą uwielbienia i
dziękczynienia za dzieło stworzenia. W Ofierze eucharystycznej całe stworzenie
umiłowane przez Boga zostaje przedstawiane Ojcu przez śmierć i zmartwychwstanie
Chrystusa. Kościół może przez Chrystusa składać ofiarę uwielbienia i
dziękczynienia za wszystko, co Bóg uczynił, a co jest dobre, piękne i
sprawiedliwe w stworzeniu i w ludzkości.
1360 Eucharystia jest ofiarą dziękczynienia
składaną Ojcu, uwielbieniem, przez które Kościół wyraża Bogu swoją wdzięczność
za wszystkie Jego dobrodziejstwa, za wszystko, czego On dokonał przez
stworzenie, odkupienie i uświęcenie. Dlatego Eucharystia oznacza przede
wszystkim ,,dziękczynienie".
1361 Eucharystia jest także ofiarą uwielbienia,
przez która Kościół głosi chwałę Boga w imieniu całego stworzenia. Ofiara
uwielbienia jest możliwa jedynie przez Chrystusa, który jednoczy wiernych ze swa
osobą oraz ze swoim uwielbieniem i wstawiennictwem. W ten sposób ofiara
uwielbienia jest składana Ojcu przez Chrystusa i z Chrystusem, by mogła być w
Nim przyjęta.
Pamiątka ofiary Chrystusa i Jego Ciała,
Kościoła
1362 Eucharystia jest pamiątką Paschy
Chrystusa, aktualizacją i ofiarowaniem sakramentalnym Jego jedynej ofiary w
liturgii Kościoła, który jest Jego ciałem. We wszystkich Modlitwach
eucharystycznych po słowach ustanowienia znajduje się modlitwa nazywana anamnezą
lub pamiątką.
1363 W biblijnym znaczeniu pamiątka nie jest
tylko wspominaniem wydarzeń z przeszłości, lecz głoszeniem cudów, jakich Bóg
dokonał dla ludzi. W liturgicznej celebracji tych wydarzeń stają się one w
pewien sposób obecne i aktualne. Tak właśnie rozumie Izrael swoje uwolnienie z
Egiptu; za każdym razem, gdy obchodzi się Paschę, wydarzenia Wyjścia są
uobecniane w pamieci wierzących, by według nich kształtowali swoje życie.
1364 W Nowym Testamencie pamiątka otrzymuje
nowe znaczenie. Gdy Kościół celebruje Eucharystię, wspomina Paschę Chrystusa, a
ona zostaje uobecniona. Ofiara, którą Chrystus złożył raz na zawsze na krzyżu,
pozostaje zawsze aktualna: ,,Ilekroć na ołtarzu sprawowana jest ofiara krzyżowa,
w której «na Paschę naszą ofiarowany został Chrystus», dokonuje się dzieło
naszego odkupienia".
1365 Ponieważ Eucharystia jest pamiątką Paschy
Chrystusa, jest ona także ofiarą. Charakter ofiarny ukazuje się już w słowach
jej ustanowienia: ,,To jest ciało moje, które za was będzie wydane" i ,,Ten
kielich to Nowe Przymierze we Krwi mojej, która za was będzie wylana" (Łk 22,
19-20). W Eucharystii Chrystus daje to samo ciało, które wydał za nas na krzyżu,
tę samą krew, którą wylał ,,za wielu... na odpuszczenie grzechów" (Mt 26, 28).
1366 Eucharystia jest więc ofiarą, ponieważ
uobecnia (czyni obecną) ofiarę krzyża, jest jej pamiątką i udziela jej owoców:
(Chrystus), nasz Bóg i Pan, tylko raz ofiarował
siebie Bogu Ojcu, umierając na ołtarzu krzyża, dla wypełnienia wiecznego
odkupienia ludzi. Ponieważ jednak kapłaństwo nie miało skończyć się wraz z Jego
śmiercią (Hbr 7, 24.27), w czasie ostatniej wieczerzy, ,,tej nocy, kiedy został
wydany" (1 Kor 11, 23), zechciał pozostawić Kościołowi, swojej ukochanej
Oblubienicy, ofiarę widzialną (według wymagań natury ludzkiej). Będzie ona
reprezentowała ofiarę krwawą, która miała wypełnić się jeden raz na krzyżu, i
utrwalała jej pamiątkę po wszystkie wieki (1 Kor 11, 23), a zbawcza moc będzie
udzielała odpuszczenia grzechów, które codziennie popełniamy.
1367 Ofiara Chrystusa i ofiara Eucharystii są
jedyną ofiarą. ,,Jedna i ta sama jest bowiem Hostia, ten sam ofiarujący -
obecnie przez posługę kapłanów - któ-ry wówczas ofiarował siebie na krzyżu, a
tylko sposób ofiarowania jest inny". ,,W tej Boskiej ofierze, dokonującej się we
Mszy świętej, jest obecny i w sposób bezkrwawy ofiarowany ten sam Chrystus,
który na ołtarzu krzyża ofiarował samego siebie w sposób krwawy".
1368 Eucharystia jest również ofiarą Kościoła.
Kościół, który jest ciałem Chrystusa, uczestniczy w ofierze swojej Głowy. Razem
z Chrystusem ofiaruje się cały i łączy się z Jego wstawiennictwem u Ojca za
wszystkich ludzi. W Eucharystii ofiara Chrystusa staje się także ofiarą członków
Jego Ciała. Życie wiernych, składane przez nich uwielbienie, ich cierpienia,
modlitwy i praca łączą się z życiem, uwielbieniem, cierpieniami, modlitwami i
pracą Chrystusa i z Jego ostatecznym ofiarowaniem się oraz nabierają w ten
sposób nowej wartości. Ofiara Chrystusa obecna na ołtarzu daje wszystkim
pokoleniom chrześcijan możliwość zjednoczenia się z Jego Ofiarą.
Na malowidłach zachowanych w katakumbach
Kościół często jest przedstawiany jako kobieta na modlitwie, z szeroko otwartymi
ramionarni, w postawie ,,orantki". Podobnie jak Chrystus, który wyciągnął
ramiona na krzyż, Kościół ofiarowuje siebie i wstawia za wszystkich ludzi przez
Niego, z Nim i w Nim.
1369 Cały Kościół jest zjednoczony z ofiarą i
wstawiennictwem Chrystusa. Papież, pełniący w Kościele posługę Piotra, jest
zjednoczony z każdą celebracją Eucharystii i wymieniany w niej jako znak i sługa
jedności Kościoła powszechnego. Biskup miejsca jest zawsze odpowiedzialny za
Eucharystię, nawet wówczas, gdy przewodniczy jej kapłan. W czasie jej
sprawowania wymienia się jego imię, by zaznaczyć, że to on jest głową Kościoła
partykularnego, pośród prezbiterium i w asyście diakonow. W ten sposób wspólnota
wstawia się za wszystkich szafarzy, którzy dla niej i z nią składają Ofiarę
eucharystyczną.
Uważajcie za ważną tylko taką Eucharystię,
która jest sprawowana pod przewodnictwem biskupa lub tego, komu on zleci. Przez
posługę prezbiterów dokonuje się duchowa ofiara wiernych w zjednoczenia z ofiarą
Chrystusa, jedynego Pośrednika. Tę zaś ofiarę składa się bezkrwawo i
sakramentalnie w Eucharystii przez ich ręce w imieniu całego Kościoła aż do
czasu przyjścia samego Pana.
1370 Nie tylko wierni żyjący na ziemi jednoczą
się z Ofiarą Chrystusa, lecz także ci, którzy już są w chwale nieba. Kościół
składa Ofiarę eucharystyczną w łączności z Najświętszą Dziewicą Maryją, którą
wspomina wraz ze wszystkimi świętymi. W Eucharystii Kościół znajduje się wraz z
Maryją jakby u stóp krzyża, zjednoczony z Ofiarą i wstawiennictwem Chrystusa.
1371 Ofiara eucharystyczna jest także składana
za wiernych zmarłych w Chrystusie, ,,którzy jeszcze nie zostali całkowicie
oczyszczeni", by mogli wejść do światłości i pokoju Chrystusa.
To nieważne, gdzie złożycie moje ciało. Nie
martwcie się o to! Tylko o jedno was proszę, żebyście - gdziekolwiek będziecie -
wspominali mnie przed ołtarzem Pańskim.-prosiła św. Monika swych synów.
Modlimy się następnie (w anaforze) za świętych
ojców i biskupów, którzy już zasneli, i ogólnie za wszystkich, którzy odeszli
przed nami. Wierzymy, że wielką korzyść odniosą dusze, za które modlimy się,
podczas gdy na ołtarzu jest obecna święta i wzniosła ofiara. .. przedstawiając
Bogu nasze błagania za tych, którzy już zasnęli, nawet jeśli byli
grzesznikami... przedstawiamy Chrystusa ofiarowanego za nasze grzechy; dzięki
Niemu Bóg, przyjaciel ludzi, okazuje się łaskawy dla nich i dla nas.
1372 Święty Augustyn niezwykle trafnie wyraził
tę naukę, która pobudza nas do coraz pełniejszego uczestnictwa w ofierze naszego
Odkupiciela, jaką celebrujemy w Eucharystii: całe to odkupione państwo, czyli
zgromadzenie i społeczność ludzi świętych, jako powszechna ofiara, składana jest
Bogu przez wielkiego kapłana, który także sam w swojej męce ofiarował się za
nas, abyśmy stali się ciałem tak wielkiej Głowy, i przyjął postać sługi... Oto
co jest ofiarą chrześcijan: ,,Wszyscy razem tworzymy jedno ciało w Chrystusie" (Rz
12, 5). Kościół nie przestaje powtarzać tej ofiary w dobrze znanym wiernym
sakramencie ołtarza, przy czym wie, że w tym, co ofiaruje, również sam składa
się w ofierze.
Obecność Chrystusa mocą Jego słowa i Ducha
Świętego
1373 ,,Chrystus Jezus, który poniósł za nas
śmierć, co więcej - zmartwychwstał, siedzi po prawicy Boga i przyczynia się za
nami" (Rz 8, 34), jest obecny na wiele sposobów w swoim Kościele: w swoim
słowie, w modlitwie Kościoła, tam ,,gdzie są dwaj albo trzej zebrani w imię
moje" (Mt 18, 20), w ubogicha chorych, więzniach, w sakramentach, których jest
sprawcą, w ofierze Mszy świętej i w osobie szafarza, ale ,,zwłaszcza jest obecny
pod postaciami eucharystycznymi".
1374 Sposób obecności Chrystusa pod postaciami
eucharystycznymi jest wyjątkowy. Stawia to Eucharystię ponad wszystkimi
sakramentami i czyni z niej ,,jakby doskonałość życia duchowego i cel, do
którego zmierzają wszystkie sakramenty". W Najświętszym Sakramencie Eucharystii
,,są zawarte prawdziwie, rzeczywiście i substancjalnie Ciało i Krew wraz z duszą
i Bóstwom Pana naszego Jezusa Chrystusa, a więc cały Chrystus. ,,Ta obecność
nazywa się «rzeczywistą» nie z racji wyłączności, jakby inne nie były
«rzeczywiste», ale przede wszystkim dlatego, że jest substancjalna i przez nią
uobecnia się cały Chrystus, Bóg i człowiek".
1375 Przez przemianę chleba i wina w Ciało i
Krew Chrystusa staje się On obecny w tym sakramencie. Ojcowie Kościoła
zdecydowanie potwierdzili wiarę Kościoła w skuteczność słowa Chrystusa i
działania Ducha Świętego dla dokonania tej przemiany. Św. Jan Chryzostom
wyjaśnia: To nie człowiek sprawia, że dary stają się Ciałem i Krwią Chrystusa,
ale sam Chrystus, który został za nas ukrzyżowany. Kapłan reprezentujący
Chrystusa wypowiada te słowa, ale ich skuteczność i łaska pochodzą od Boga. To
jest Ciało moje, mówi kapłan. Słowa przemieniają dary złożone w ofierze.
Święty Ambroży mówi o tej przemianie: Nie ma tu
tego, co ukształtowała natura, lecz co uświeciło błogosławieństwo, a
błogosławieństwo to większą posiada moc aniżeli natura, ponieważ zmienia samą
nawet naturę. Czyż więc słowa Chrystusa, który mógł z niczego stworzyć coś, co
nie istnjalo, nie są w stanie zmienić istniejących rzeczy na to, czym uprzednio
ono nie były? Nie jest bowiem czymś mniejszym stwarzać naturę rzeczy, aniżeli ją
zmieniać.
1376 Sobór Trydencki streszcza wiarę katolicką,
nauczajac: ,,Ponieważ Chrystus, nasz Odkupiciel, powiedział, że to, co podawał
pod postacią chleba, jest prawdziwie Jego ciałem, przeto zawsze było w Kościele
Bożym to przekonanie, które święty sobór wyraża dzisiaj na nowo, że przez
konsekrację chleba i wina dokonuje się przemiana całej substancji chleba w
substancję Ciała Chrystusa, Pana naszego, i całej substancji wina w substancję
Jego Krwi. Świety Kościół katolicki słusznie i właściwie nazwał tę przemianę
przeistoczeniem".
1377 Eucharystyczna obecność Chrystusa zaczyna
się w chwili konsekracji i trwa, dopóki trwają postacie eucharystyczne. Cały
Chrystus jest obecny w każdej z tych postaci i cały w każdej ich cząstee, a więc
łamanie chleba nie dzieli Chrystusa.
1378 Kult Eucharystii. W Liturgii mszy świętej
wyrażamy naszą wiarę w rzeczywistą obecność Chrystusa pod postaciami chleba i
wina, między innymi klękając lub skłaniając się głęboko na znak adoracji Pana.
,,Ten kult uwielbienia, należny sakramentowi Eucharystii, okazywał zawsze i
okazuje Kościół katolicki nie tylko w czasie obrzędów Mszy świętej, ale i poza
nią, przez jak najstaranniejsze przechowywanie konsekrowanych Hostii,
wystawianie ich do publicznej adoracji wiernych i obnoszenie w procesjach".
1379 ,,Święty zapas (tabernakulum) pierwotnie
był przeznaczony do godnego przechowywania Eucharystii, by poza Msza świętą
można ją było zanosić chorym i nieobecnym. Pogłębiając wiarę w rzeczywistą
obecność Chrystusa w Eucharystii, Kościół uświadomił sobie sens najczystej
adoracji Pana obecnego pod postaciami eucharystycznymi. Dlatego tabernakulum
powinno być umieszczone w Kościele w miejscu szczególnie godnym i tak wykonane,
by podkreślało i ukazywało prawdę o rzeczywistej obecności Chrystusa w
Najświętszym Sakramencie.
1380 Istnieje głęboki sens w tym, że Chrystus
chciał pozostać obecny w swoim Kościele w ten wyjątkowy sposób. Skoro w
widzialnej postaci miał On opuścić swoich, to chciał dać nam swoją obecność
sakramentalną; skoro miał ofiarować się na krzyżu dla naszego zbawienia, to
chciał, byśmy mieli pamiątkę Jego miłości, którą umiłował nas aż ,,do końca" (J
13, 1), aż po dar ze swego życia. Istotnie, będąc obecny w Eucharystii,
pozostaje On w tajemniczy sposób pośród nas jako Ten, który nas umiłował i wydał
za nas samego siebie. Pozostaje obecny pod znakami, które wyrażają i komunikują
tę miłość: Kościół i świat bardzo potrzebują kultu eucharystycznego. Jezus czeka
na nas w tym sakramencie miłości. Nie odmawiajmy Mu naszego czasu, aby pójść,
spotkać Go w adoracji, w kontemplacji pełnej wiary, otwartej na wynagradzanie za
ciężkie winy i występki świata. Niech nigdy nie ustanie nasza adoracja.
1381 ,,Obecność prawdziwego Ciała Chrystusowego
i prawdziwej Krwi w tym sakramencie -jak mówi św. Tomasz - «moża pojęć nie
zmysłami, lecz jedynie przez wiarę, która opiera się na autorytecie Bożym». Stąd
odnośnie do słów św. Łukasza (22, 19): «To jest ciało moje, które za was będzie
wydane», św. Cyryl mówi: «Nie powątpiewaj, czy to prawda, lecz raczej przyjmij z
wiarą słowa Zbawiciela, ponieważ On, który jest Prawdą, nie kłamie»":
Zbliżam się w pokorze i niskości swej;
Wielbię Twój majestat, skryty w Hostii tej.
Tobie dziś w ofierze serce daje swe;
O, utwierdzaj w wierze, Jezu, dzieci Twe.
Mylą się o Boże, w Tobie wzrok i smak;
Kto się im poddaje, temu wiary brak;
Ja jedynie wierzyć Twej nauce chcę,
Że w postaci chleba utaiłeś się.
VI. Uczta paschalna
1382 Msza święta jest równocześnie i
nierozdzielnie pamiątką ofiarną, w której przedłuża się ofiara krzyża, i świętą
ucztą Komunii w Ciele i Krwi Pana. Sprawowanie ofiary eucharystycznej jest
nastawione na wewnętrzne zjednoczenie wiernych z Chrystusem przez Komunię.
Przystępować do komunii świętej oznacza przyjmować samego Chrystusa, który
ofiarował się za nas.
1383 Ołtarz, wokół którego Kościół gromadzi się
podczas sprawowania Eucharystii, reprezentuje dwa aspekty tego samego misterium,
którymi są ołtarz ofiary i stół Pana. Co więcej, ołtarz chrześcijański jest
symbolem samego Chrystusa, obecnego w zgromadzeniu swoich wiernych, równocześnie
jako ofiara złożona dla naszego pojednania i jako niebieski pokarm, który nam
się udziela. ,,Czym jest bowiem ołtarz Chrystusa, jeśli nie wyobrażeniem Jego
Ciała?" mówi św. Ambroży, a w innym miejscu: ,,Oltarz jest symbolem Ciała
[Chrystusa, na ołtarzu zaś spoczywa ciało Chrystusa". Liturgia wyraża tę jedność
ofiary i komunii w wielu modlitwach. Kościół Rzymski modli się w Modlitwie
eucharystycznej w taki sposób:
Pokornie Cię błagamy, wszechmogący Boże, niech
Twój święty Anioł zaniesie tę ofiarę na ołtarz w niebie, przed oblicze Boskiego
majestatu Twego, abyśmy przyjmując z tego Ołtarza Najświętsze Ciało i Krew
Twojego Syna, otrzymali obfite błogosławieństwo i łaskę.
,,Bierzcie i jedzcie z tego wszyscy": Komunia
święta
1384 Pan kieruje do nas usilne zaproszenie,
abyśmy przyjmowali Go w sakramencie Eucharystii: ,,Zaprawdę, zaprawdę, powiadam
wam: Jeżeli nie będziecie spożywali Ciała Syna Człowieczego i nie bodziecie pili
Krwi Jego, nie bodziecie mieli życia w sobie" (J 6, 53).
1385 Aby odpowiedzieć na to zaproszenie, musimy
przygotować się do tej wielkiej i świętej chwili. Św. Paweł wzywa nas do
rachunku sumienia: ,,Kto spożywa chleb lub pije kielich Pański niegodnie, winny
będzie Ciała i Krwi Pańskiej. Niech przeto człowiek baczy na siebie samego,
spożywając ten chleb i pijąc z tego kielicha. Kto bowiem spożywa i pije, nie
zważając na Ciało Pańskie, wyrok sobie spożywa i pije" (1 Kor 11, 27-29). Jeśli
ktoś ma świadomość grzechu ciężkiego, przed przyjęciem Komunii powinien
przystąpić do sakramentu pojednania.
1386 Wobec wielkości tego sakramentu
chrześcijanin może jedynie powtórzyć z pokorą i płomienną wiarą słowa setnika:
,, Panie, nie jestem godzien, abyś przyszedł do mnie, ale powiedz tylko słowo, a
będzie uzdrowiona dusza moja". W Liturgii św. Jana Chryzostoma wierni modlą się
w tym samym duchu: Synu Boży, pozwól mi dzisiaj uczestniczyć w Twojej uczcie
mistycznej. Nie zdradzę tajemnicy wobec Twych nieprzyjaciół ani nie dam Ci
pocałunku Judasza, ale wołam do Ciebie słowami łotra na krzyżu: Wspomnij o mnie,
Panie, w Twoim Królestwie.
1387 Aby przygotować się odpowiednio na
przyjęcie sakramentu Eucharystii, wierni zachowają ustanowiony przez Kościół
post. Postawa zewnetrzna (gesty, ubranie) powinna być wyrazem szacunku, powagi i
radości tej chwili, w której Chrystus staje się naszym gościem.
1388 Zgodnie z tym, co oznacza Eucharystia,
jest rzeczą właściwą, by wierni, jeśli tylko są odpowiednio usposobieni,
przyjmowali Komunię za każdym razem, gdy uczestniczą we Mszy świętej. ,,Zaleca
się usilnie doskonalszy sposób uczestniczenia we Mszy świętej, który polega na
tym, że po komunii kapłana wierni przyjmują Ciało Pańskie z tej samej ofiary".
1389 Kościół zobowiązuje wiernych do
uczestniczenia ,,w niedziele i święta.. w Boskiej Liturgii" i do przyjmowania
Eucharystii przynajmniej raz w roku, jeśli to możliwe w Okresie wielkanocnym, po
przygotowaniu się przez sakrament pojednania. Ale Kościół gorąco zaleca jednak
wiernym przyjmowanie Najświetszej Eucharystii w niedziele i dni świąteczne lub
jeszcze częściej, nawet codziennie.
1390 Dzięki sakramentalnej obecności Chrystusa
w każdej z obu postaci Komunia przyjmowana tylko pod postacią chleba pozwala
otrzymać cały owoc łaski Eucharystii. Ze względów duszpasterskich ten sposób
przyjmowania Komunii świętej ustalił się powszechnie w obrządku łacińskim. ,,Ze
względu na wymowę znaku Komunia święta nabiera pełniejszego wyrazu, gdy jest
przyjmowana pod obiema postaciami. W tej bowiem formie ukazuje się w
doskonalszym świetle znak Uczty eucharystycznej". Jest to forma zwyczajna
przyjmowania Komunii w obrządkach wschodnich.
Owoce Komunii Świętej
1391 Komunia święta pogłębia nasze zjednoczenie
z Chrystusem. Pierwszym owocem przyjmowania Eucharystii w Komunii jest głębokie
zjednoczenie z Chrystusem Jezusem, który powiedział: ,,Kto spożywa moje ciało i
Krew moją pije, trwa we Mnie, a Ja w nim" (J 6, 56). Uczta eucharystyczna jest
podstawą życia w Chrystusie: ,,Jak Mnie posłał żyjący Ojciec, a Ja żyję przez
Ojca, tak i ten, kto Mnie spożywa, będzie żył przeze Mnie" (J 6, 57).
Gdy w święta Pańskie wierni przyjmują Ciało
Syna, głoszą sobie nawzajem Dobrą Nowine, że został im dany zadatek życia.
Podobnie anioł powiedział do Marii Magdaleny: ,,Chrystus zmartwychwstał!" Teraz
życie i zmartwychwstanie przekazuje się także temu, kto przyjmuje Chrystusa.
1392 Komunia święta w przedziwny sposób
dokonuje w naszym życiu duchowym tego, czego pokarm materialny w życiu
cielesnym. Przyjmowanie w Komunii Ciała Chrystusa Zmartwychwstałego,
,,ożywionego i ożywiającego Duchem Świętym", podtrzymuje, pogłębia i odnawia
życie łaski otrzymane na chrzcie. Wzrost życia cisrześcijańskiego potrzebuje
pokarmu Komunii eucharystycznej, chleba naszej pielgrzymki, aż do chwili
śmierci, gdy zostanie nam udzielony jako wiatyk.
1393 Komunia chroni nas przed grzechem. Ciało
Chrystusa, które przyjmujemy w Komuną jest ,,za nas wydane"; Krew, którą pijemy,
jest ,,wylana za wielu na odpuszczenie grzechów". Dlatego Eucharystia nie może
jednoczyć nas z Chrystusem, nie oczyszczając nas równocześnie z popełnionych
grzechów i nie zachowując nas od grzechów w przyszłości:
Ilekroć bowiem spożywacie ten chleb albo
pijecie kielich, śmierć Pana głosicie. Jeśli głosimy śmierć, to jednocześnie
odpuszczenie grzechów. Jeśli za każdym razem Krew wylewa się na odpuszczenie
grzechów, powinienem zawsze ją przyjmować, aby ciągle odpuszczała moje grzechy.
Ponieważ ciągle grzeszę, powinienem zawsze mieć lekarstwo.
1394 Jak pokarm cielesny służy do przywracania
utraconych sił, tak Eucharystia umacnia miłość, która słabnie w życiu
codziennym, a ożywiona miłość gładzi grzechy powszednie. Chrystus, dając nam
siebie, ożywia naszą miłość i uzdalnia nas do uwolnienia się od
nieuporządkowanych przywiązań do stworzeń; sprawia także, że zakorzeniamy się w
Nim:
Skoro Chrystus umarł za nas z miłości, to gdy
wspomiamy Jego śmierć, składając ofiarę, prosimy Go, by udzielił nam miłości
przez przyjęcie Ducha Świętego. Prosimy pokornie, byśmy również mocą tej
miłości, przez którą Chrystus zechciał za nas umrzeć, mogli za łaską Ducha
Świętego tak traktować świat, jakby był dla nas ukrzyżowany, i byśmy sami byli
ukrzyżowani dla świata... Otrzymując dar miłości, umierajmy dla grzechu i żyjmy
dla Boga.
1395 Eucharysti przez miłość, którą w nas
rozpala, zachowuje nas od przyszłych grzechów śmiertelnych. Im bardziej
uczestniczymy w życiu Chrystusa, pogłębiamy przyjazń z Nim, tym trudniej jest
nam zerwać więź z Nim przez grzech śmiertelny. Celem Eucharystii nie jest jednak
odpuszczenie grzechów śmiertelnych. Jest ono właściwe dla sakramentu pojednania.
Eucharystia jest natomiast sakramentem tych, którzy pozostają w pełnej komunii z
Kościołem.
1396 Jedność Ciała Mistycznego: Eucharystia
tworzy Kościół. Ci, którzy przyjmują Eucharystię, są ściślej zjednoczeni z
Chrystusem, a tym samym Chrystus łączy ich ze wszystkimi wiernymi w jedno ciało,
czyli Kościół. Komunia odnawia, umacnia i pogłębia wszczepienie w Kościół,
dokonane już w sakramencie chrztu.. Przez chrzest zostaliśmy wezwani, by tworzyć
jedno ciało. Eucharystia urzeczywistnia to wezwanie: ,,Kielich błogosławieństwa,
który błogosławimy, czyż nie jest udziałem we Krwi Chrystusa? Chleb, który
łamiemy, czyż nie jest udziałem w Ciele Chrystusa? Ponieważ jeden jest chleb,
przeto my, liczni, tworzymy jedno ciało. Wszyscy bowiem bierzemy z tego samego
chleba" (1 Kor 10, 16-17):
Jeśli jesteście ciałem Chrystusa i Jego
członkami, to na ołtarzu Pana znajduje się wasz sakrament; przyjmujecie
sakrament, którym jesteście wy sami. Odpowiadacie ,,Amen" (,,Tak, to prawda") na
to, co przyjmujecie, i podpisujecie się pod tym, odpowiadając w ten sposób.
Słyszysz słowa: ,,Ciało Chrystusa" i odpowiadasz: ,,Amen". Bądź więc członkiem
Chrystusa, aby prawdziwe było twoje Amen.
1397 Eucharystia zobowiązuje do pomocy ubogim.
By przyjmować w prawdzie Ciało i Krew Chrystusa za nas wydane, musimy dostrzegać
Chrystusa w najuboższych, Jego braciach. Skoszowałeś Krwi Pana, a nie zauważasz
nawet swego brata. Znieważasz ten stół, jeśli nie uznajesz za godnego udziału w
twoim pożywieniu tego brata, który był godny zasiadać przy tym samym stole Pana.
Bóg uwolnił cię od wszystkich grzechów i zaprosił do swego stołu, a ty nawet
wtedy nie stałeś się bardziej miłosierny?
1398 Eucharystia a jedność chrześcijan. Wobec
wielkości tego misterium św. Augustyn woła: ,, O sakramencie poboności! O znaku
jedności! O więzi miłości!" Im boleśniej dają się odczuć podziały Kościoła,
które uniemożliwiają wspólne uczestnictwo w uczcie Pana, tym bardziej naglące są
modlitwy zanoszone do Niego, by nastały dni pełnej jedności wszystkich
wierzących.
1399 Kościoły wschodnie, które nie są w pełnej
komunii z Kościołem katolickim, celebrują Eucharystię z wielką miłością.
,,Kościoły te mimo odłączenia posiadają prawdziwe sakramenty, szczególnie zaś,
na mocy sukcesji apostolskiej, kapłaństwo i Eucharystię, dzięki którym są dotąd
z nami zjednoczone ". Pewna jedność in sacris, a więc w Eucharystii, jest ,, w
odpowiednich okolicznościach i za zgodą kościelnej władzy nie tylko możliwa, ale
i wskazana".
1400 Wspólnoty eklezjalne powstałe w wyniku
Reformacji, odłączone od Kościoła katolickiego, ,,nie przechowały właściwej i
całkowitej rzeczywistości eucharystycznego Misterium, głównie przez brak
sakramentu kapłaństwa". Z tego powodu inter-komunia eucharystyczna z tym
wspólnotami nie jest możliwa ze strony Kościoła katolickiego. Jednak te
wspólnoty eklezjalne, ,,sprawując w świętej uczcie pamiątkę śmierci i
zmartwychwstania Pańskiego, wyznają, że oznacza ona życie w łączności z
Chrystusem i oczekują Jego chwalebnego przyjścia".
1401 Jeśli według oceny ordynariusza zachodzi
jakaś powana konieczność, szafarze katoliccy mogę udzielić sakramentów
(Eucharystii, pokuty i namaszczenia chorych) innym chrześcijanorn, nie będacym w
pełnej jedności z Kościołem katolickim, gdy dobrowolnie sami o nie proszą.
Trzeba jednak wówczas, by wyznali oni wiarę katolicką w stosunku do tych
sakramentów i byli odpowiednio przygotowani do ich przyjęcia.
VII. Eucharystia -
,,zadatek przyszłej chwały"
1402 W starożytnej modlitwie Kościół sławi
tajemnicę Eucharystii:- ,,O święta Uczto, na której przyjmujemy Chrystusa,
odnawiamy pamięć Jego Męki, duszę napełniamy łaską i otrzymujemy zadatek
przyszłej chwały". Jeśli Eucharystia jest pamiątką Paschy Pana, jeśli przyjmijąc
Komunię z ołtarza, otrzymujemy ,,obfite błogosławieństwo i łaskę", to
Eucharystia jest także zapoczątkowaniem niebieskiej chwały.
1403 Podczas ostatniej wieczerzy sam Pan
zwrócił uwagę uczniów na spełnienie się Paschy w Królestwie Bożym: ,,Powiadam
wam: Odtąd nie będę już pił z tego owocu winnego krzewu aż do owego dnia, kiedy
pić go będę z wami nowy, w Królestwie Ojca mojego" (Mt 26, 29)223. Za każdym
razem, gdy Kościół celebruje Eucharystię, przypomina sobie tę obietnicę, a jego
wzrok kieruje się do Tego, ,,Który przychodzi" (Ap 1, 4). Woła on w modlitwie o
to przyjście Pana: ,,Maranqtha!" (1 Kor 16, 22), ,,Przyjdź, Panie Jezu!" (Ap 22,
20); ,,Niech przyjdzie Twoja łaska, a przeminie ten świat!"
1404 Kościół wie, że już teraz Pan przychodzi w
Eucharystii, i przez nią jest obecny pośród nas. Jednak ta Jego obecność jest
zakryta. Dlatego sprawujemy Eucharystię, ,,oczekując obiecanej nagrody i
przyjścia naszego Zbawiciela Jezusa Chrystusa" i prosząc, byśmy mogli ,,wiecznie
radować się Twoją chwałą, gdy otrzesz z naszych oczu wszelką łzę, bo widząc
Ciebie, Boże, jaki jesteś, przez wszystkie wieki będziemy do Ciebie podobni i
chwalić Cię będziemy bez końca przez naszego Pana Jezusa Chrystusa".
1405 Nie mamy pewniejszego zadatku i
wyraźniejszego znaku wielkiej nadziei na nowe niebo i nową ziemię, w której
zamieszka sprawiedliwość, niż Eucharystia. Istotnie, ile razy celebruje się to
misterium, ,,dokonuje się dzieło naszego odkupienia" i ,,łamiemy jeden chleb,
który jest pokarmem nieśmiertelności, lekarstwem pozwalającym nam nie umierać,
lecz żyć wiecznie w Jezusie Chrystusie".
W skrócie
1406 Jezus mówi: ,,Ja jestem chlebem żywym,
który zstąpił z nieba. Jeśli kto spożywa ten chleb, będzie żył na wieki... Kto
spożywa moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne... Trwa we Mnie, a Ja w
nim" (J 6, 51.54.56).
1407 Eucharystia jest centrum i szczytem życia
Kościoła, ponieważ Chrystus włącza Kościół i wszystkie jego członki do swojej
ofiary uwielbienia i dziękczynienią - złożonej raz na zawsze Ojcu na krzyżu..
Przez tę ofiarę Chrystus rozlewa łaski zbawienia na swoje Ciało, którym jest
Kościół.
1408 Celebracja Eucharystii obejmuje zawsze:
głoszenie Słowa Bożego, dziękczynienie składane Bogu Ojcu za wszystkie Jego
dobrodziejstwa, a zwłaszcza za dar Jego Syna; konsekrację chleba i wina oraz
uczestniczenie w uczcie liturgicznej przez przyjmowanie Ciała i Krwi Pana.
Elementy te konstytuują jeden i ten sam akt kultu.
1409 Eucharystia jest pamiątką Paschy
Chrystusa, to znaczy dzieła zbawienia wypełnionego przez Jego życie, śmierć i
zmartwychwstanie. Dzieło to uobecnia się w czynności liturgicznej.
1410 Sam Chrystus, wieczny Arcykapłan Nowego
Przymierza, działając przez posługę kapłanów, składa Ofiarę eucharystyczną. Sam
Chrystus, rzeczywiście obecny pod postaciami chleba i wina, jest rownież darem
ofiarnym składanym w Eucharystii.
1411 Tylko kapłani ważnie wyświeceni mogą
przewodniczyć Eucharystii i konsekrować chleb i wino, aby stały się Ciałem i
Krwią Pana.
1412 Istotnymi znakami sakramentu Eucharystii
są pszenny chleb i wino gronowe, nad którymi wzywa się błogosławieństwa Ducha
Świętego i kapłan wypowiada słowa konsekracji, będące słowami Jezusa z
ostatatniej wieczerzy: ,,To jest Ciało moje za was wydane... To jest kielich
Krwi mojej...
1413. Przez konsekrację dokonuje się
przeistoczenie (transsubstantiatio) chleba i wina w Ciało i Krew Chrystusa. Pod
konsekrowanymi postaciami chleba i wina jest obecny żywy i chwalebny Chrystus w
sposób prawdziwy, rzeczywisty i suhstancjalny, z Ciałem, Krwią, Duszą i Bóstwem.
1414 Eucharystia jako ofiara jest także
składana na wynagrodzenie za grzechy żywych i zmarłych, a także by otrzymać od
Boga duchowe i doczesne dary.
1415 Kto chce przyjmować Chrystusa w Komunii
eucharystycznej, musi być w stanie łaski. Jeśli ktoś ma świadomość, że popełnił
grzech śmiertetny, nie powinien przystępować do Eucharystii bez otrzymania
uprzednio rozgrzeszenia w sakramencie pokuty.
1416 Przyjecie Ciała i Krwi Chrystusa w Komunii
świętej pogłębia zjednoczenie komunikującego z Panem, gładzi grzechy powszednie
i zachowuje od grzechów ciężkich. Ponieważ zostają umocnione wiezy miłości
miedzy komunikującym a Chrystusem, przyjmowanie tego sakramentu umacnia jedność
Kościoła, mistycznego Ciała Chrystusa.
1417 Kościół żywo poleca wiernym, by
przyjmowali zawsze Komunię świętą, gdy uczestniczą w sprawowaniu Eucharystii.
Zobowiązuje ich do tego przynajmniej raz w roku.
1418 Ponieważ w sakramencie ołtarza obecny jest
sam Chrystus, należy Go czcić kultem adoracji. ,,Nawiedzenie Najiwietszego
Sakramentu jest dowodem wdzięczności, poręką miłości i obowiązkiem należnej czci
względem Chrystusa Pana".
1419 Chrystus, przechodząc z tego świata do
Ojca, dał nam w Eucharystii zadatek swojej chwały; udział w Najświetszej Ofierze
utożsamia nas z Jego Sercem, podtrzymuje nasze siły w czasie ziemskiej
pielgrzymki, budzi pragnienie życia wiecznego i już teraz jednoczy nas z
Kościołem niebieskim, ze świętą Dziewicą Maryją i wszystkimi świętymi.
|
|
